Ultra-zuivere `oerwolk` ontdekt in verre heelal (Astronieuws)

Met de 10-meter Keck-telescoop op Hawaii is een grote gaswolk in het verre heelal ontdekt die vrijwel uitsluitend uit waterstof en helium bestaat. Als er al zwaardere elementen in de wolk voorkomen, gaat het om minder dan een honderdste procent van de (relatieve) hoeveelheid zware elementen in de zon. Elementen zwaarder dan waterstof en helium ontstaan in het inwendige van sterren en worden door supernova-explosies in het heelal verspreid. De nieuw ontdekte gaswolk lijkt echter totaal niet `vervuild` te zijn geraakt. Het gaat dus echt om een wolk `oermaterie` die stamt uit de ontstaansperiode van het heelal. Onderzoek aan dit soort objecten biedt informatie over de evolutie van het jonge heelal. De gaswolk staat op een afstand van ruim 12 miljard lichtjaar. Hij werd ontdekt doordat de atomen in de wolk hun `vingerafdruk` achterlaten in het licht van een heldere quasar die zich op een nog grotere afstand bevindt. Onderzoek aan het licht van de quasar (de heldere kern van een actief sterrenstelsel) gaf uitsluitsel over de samenstelling van de wolk. Tot nu toe waren slechts twee van zulke ultra-zuivere `oerwolken` bekend; beide werden in 2011 bij toeval ontdekt. De onderzoekers, die hun resultaten publiceren in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, denken dat de drie wolken die nu bekend zijn slechts het topje van een spreekwoordelijke ijsberg vormen. (GS)