Nieuwe Hubble-metingen bevestigen dat heelal sneller uitdijt dan gedacht (Astronieuws)

Ook de nieuwste metingen met de Hubble-ruimtetelescoop laten zien dat het heelal sneller uitdijt dan verwacht mag worden op basis van de uitdijing zoals die kort na de oerknal is waargenomen (Astrophysical Journal Letters, 25 april). Bij het nieuwe onderzoek hebben astronomen het licht geanalyseerd van zeventig veranderlijke sterren in de Grote Magelhaense Wolk, een klein buurstelsel van de Melkweg. Deze sterren – zogeheten cepheïden – hebben de bijzondere eigenschap dat hun trage, regelmatige helderheidsvariaties kunnen worden gebruikt om grote afstanden in het heelal te bepalen. De Hubble-metingen van het helderheidsgedrag van de zeventig cepheïden zijn gecombineerd met een nauwkeurige afstandsbepaling van de Grote Magelhaense Wolk, waarbij gebruik is gemaakt van dubbelsterren die zich vanaf de aarde gezien beurtelings bedekken. Het resultaat van dit alles is dat de periode-lichtkrachtrelatie van cepheïden – het verband dat wordt gebruikt om de afstanden van deze sterren te bepalen – nu nog nauwkeuriger bekend is dan voorheen. De afstanden van cepheïden staan aan de basis van de zogeheten kosmische afstandsladder. Deze laatste wordt gebruikt om de grootste afstanden in het heelal te bepalen en de Hubble-constante – een getal dat aangeeft hoe snel het heelal mettertijd uitdijt – te berekenen. De nieuwe waarde voor de Hubble-constante die de astronomen uit hun meest recente meetgegevens afleiden blijft in strijd met de verwachte waarde zoals die wordt afgeleid uit waarnemingen van de uitdijing van het jonge heelal met de Europese Planck-satelliet. Kort gezegd komt het erop neer dan het heelal momenteel 9 procent sneller uitdijt dan verwacht. Het feit dat de twee bepalingen van de uitdijingssnelheid van het heelal blijkbaar niet met elkaar in overeenstemming te brengen zijn, maakt het zeer waarschijnlijk dat er iets ontbreekt aan het kosmologische model dat de twee met elkaar verbindt. (EE)