Nabije röntgenpulsar mogelijk omgeven door stofschijf (Astronieuws)

De nabije röntgenpulsar RX J0806.4-4123 wordt mogelijk omgeven door een kolossale roterende stofschijf. Dat schrijven astronomen vandaag in The Astrophysical Journal, op basis van infraroodwaarnemingen aan de pulsar die verricht zijn met de Hubble Space Telescope. Het is voor het eerst dat er `uitgebreide` infrarood-emissie is gedetecteerd bij een pulsar. Pulsars (pulsating stars) zijn snel rondtollende neutronensterren - de kleine, supercompacte restanten van zware reuzensterre die hun leven beëindigd hebben in een catastrofale supernova-explosie. Zo`n neutronenster zendt bundels van straling en deeltjes het heelal in, die in sommige gevallen als vuurtorenbundels over de aarde zwiepen. In dat geval kan de neutronenster `gezien` worden als een pulsar - meestal op radiogolflengten, in zichtbaar licht of in röntgenstraling. Dat RX J0806.4-4123 ook infraroodstraling uitzendt (afkomstig uit een gebied met een geschatte middellijn van zo`n 30 miljard kilometer) doet vermoeden dat de pulsar wordt omgeven door een platte, roterende schijf van relatief warm stof. Het zou kunnen gaan om materiaal van de geëxplodeerde ster dat weer terug is gevallen naar de neutronenster. Een andere mogelijke verklaring is dat de pulsar een `wind` van elektrisch geladen deeltjes de ruimte in blaast, die in wisselwerking treedt met omringend gas in het Melkwegstelsel, en daardoor infraroodstraling produceert. Zo`n pulsarwind is echter nooit eerder uitsluitend op infraroodgolflengten waargenomen. (GS)