Magnetisch veld stuurt eetgedrag van zwart gat in Melkwegcentrum (Astronieuws)

De beweging van gas en stof in de directe omgeving van Sagittarius A* - het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel - wordt in belangrijke mate beïnvloed door het (relatief zwakke) magnetisch veld ter plaatse. Dat werd al lange tijd vermoed, maar is nu voor het eerst bevestigd door metingen. Het zwarte gat (ca. 4 miljoen maal zo zwaar als de zon) wordt omgeven door een dikke `ring` van koel moleculair gas en stof - de circumnucleaire schijf. Binnen die ring is een `mini-spiraal` ontdekt van heet geïoniseerd gas, waarin zogeheten `streamers` voorkomen. De circumnucleaire schijf wordt algemeen beschouwd als het belangrijkste `voedselreservoir` voor het zwarte gat. Metingen aan de polarisatie van stofdeeltjes met behulp van de 15-meter James Clerk Maxwell Telescope op Mauna Kea, Hawaii (een schotelantenne voor het bestuderen van straling op millimieter-golflengten), hebben nu aangetoond dat de oriëntatie van het magnetisch veld geassocieerd is met die van de circumnucleaire schijf. De binnenste magnetische veldlijnen blijken bovendien samen te vallen met de structuur van de mini-spiraal. Dat bevestigt het idee dat magnetische velden een belangrijke rol spelen bij de toevoer van materiaal naar het centrale zwarte gat. Hetzelfde effect zal naar verwachting een rol spelen bij de zwarte gaten in de kernen van andere sterrenstelsels. (GS)