Oeroude megafusies van sterrenstelsels (Astronieuws)

Met behulp van de (radio)telescopen ALMA en APEX hebben astronomen diep de ruimte in gekeken – terug naar het moment waarop het heelal nog maar anderhalf miljard jaar oud was. Daarbij hebben ze twee clusters-in-wording waargenomen, bestaande uit jonge sterrenstelsels die in hoog tempo nieuwe sterren produceren. Dat sterrenstelsels al zo vroeg in de kosmische geschiedenis zo dicht op elkaar zaten komt als een verrassing (Nature 26 april). Het bestaan van de beide clusters-in-wording werd voor het eerst opgemerkt met behulp van de South Pole Telescope en de infraroodsatelliet Herschel, die hen als zwakke lichtvlekjes registreerden. Vervolgwaarnemingen met ALMA brachten uiteindelijk aan het licht dat de twee vlekjes in werkelijkheid twee groepen van respectievelijk veertien en tien massarijke sterrenstelsels zijn. Aanvullende waarnemingen met de APEX-telescoop laten zien dat het werkelijke aantal sterren-vormende stelsels waarschijnlijk zelfs nog drie keer zo groot moet zijn. Theoretische modellen suggereren dat de vorming van protoclusters van deze omvang veel langer zou moeten hebben geduurd. Hoe deze samenscholingen van sterrenstelsels zo snel zo groot zijn geworden, is dan ook een raadsel. (EE)