Ringen van Saturnus zijn inderdaad vrij ‘jong’ (Astronieuws)

Metingen die ruimtesonde Cassini tijdens zijn laatste maanden heeft gedaan, laten zien dat de ringen van Saturnus veel jonger zijn dan lange tijd is gedacht. Nog maar een paar honderd miljoen jaar geleden bestonden ze nog niet. Dat hebben wetenschappers bekendgemaakt tijdens de najaarsbijeenkomst van de American Geophysical Union, die deze week in New Orleans wordt gehouden. De belangrijkste aanwijzing voor het jeugdige karakter van de ringen is de massa van de heldere B-ring. Al in februari 2016 meldden wetenschappers dat deze ring veel minder materiaal bevat dan lange tijd was gedacht. Metingen die Cassini afgelopen voorjaar, tijdens zijn ‘snoekduiken’ door de opening tussen Saturnus en diens ringenstelsel, heeft gedaan bevestigen dat. De metingen laten zien dat de massa van de B-ring nog niet de helft is van die van het ijsmaantje Mimas. Dat is zo weinig, dat de ring niet miljarden jaren intact kan zijn gebleven. Daarvoor zou minstens tweemaal zoveel massa nodig zijn. Er is nóg iets dat erop wijst dat de B-ring relatief jong is. Vanuit het buitengebied van ons zonnestelsel ‘regenen’ er voortdurend roetachtige micrometeorieten op Saturnus en zijn ringen neer. Metingen van de stofdeeltjesdetector van Cassini geven aan dat die ‘roetregen’ ongeveer tien keer heviger is dan vermoed. Omdat de B-ring nog helder oogt, kan hij nog niet veel roet hebben verzameld. Dat kan erop wijzen dat hij misschien zelfs jonger is dan 200 miljoen jaar. Hóé de ringen van Saturnus precies zijn ontstaan is onduidelijk. Mogelijk is een komeet of planetoïde in botsing gekomen met een ijsmaantje van de planeet. Of misschien zijn de omloopbanen van de manen van Saturnus om de een of andere reden verstoord geraakt, en is een ijsmaantje het slachtoffer geworden van het (getijden)krachtenspel dat daarbij optrad. (EE)