'Orgaanhandel stoppen? Zet smokkelaars buitenspel' (Metronieuws Algemeen)

Een nier voor een trip op de boot. Het klinkt als het begin van een surrealistische roman, maar voor veel vluchtelingen blijkt het al jaren aan de orde van de dag. Het programma Zembla kwam dinsdagavond met een uitzending over het onderwerp, maar het fenomeen bestaat al langer, zo bevestigt Martijn van der Linden van Vluchtelingenwerk Nederland. `Op zich was al wel bekend, bijvoorbeeld van Eritrese vluchtelingen, dat ze worden uitgebuit en dat daar ook orgaanhandel bij komt kijken. Dat is nu alleen duidelijker in beeld gekomen`, beweert Van der Linden.   'Fort Europa' Het probleem wordt volgens Van der Linden veroorzaakt door de strenge grenzen, waarbij hij zelfs met een knipoog de term `Fort Europa` gebruikt. `Vroeger had je ook gewoon legale en veilige manieren om naar Europa te komen. Dan ging het met name om mensen die om economische redenen naar Europa kwamen voor bijvoorbeeld seizoensarbeid. Die gingen dan terug naar de landen waar ze vandaan kwamen als het seizoen voorbij was. Maar op een gegeven moment is Europa steeds meer die grenzen gaan dichttimmeren. Als gevolg daarvan voelen mensen zich gedwongen met mensensmokkelaars in zee te gaan, als ze echt bescherming nodig hebben die ze ook niet in die Noord-Afrikaanse 'doorreislanden' kunnen krijgen.` Dat lijkt misschien vrije keuze. Volgens Frank Noteboom, hoofd van het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel (CKM), ligt dat echter anders. `Je hebt een aantal dwangmiddelen bij mensenhandel. Je hebt fysieke dwangmiddelen, dat is dat je iemand echt slaat of een pistool tegen zijn hoofd houdt.` Maar je hebt ook psychische en contextuele dwangmiddelen. In dit geval gaat het volgens Noteboom om een contextueel dwangmiddel: `Iemand bevindt zich in een kwetsbare positie. Hij of zij ziet eigenlijk geen andere uitweg uit de situatie waarin hij zich bevindt, dan het afstaan van een nier. En degene die daar misbruik van maakt buit die vluchteling uit, ook al lijkt het alsof degene in de kwetsbare pos ...